Sydney Opera House

ဒီတစ္ေခါက္လည္း ႏွစ္ပတ္ေလာက္ ေနာက္က်သြားတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ ပို႔စ္ေတြကို ေစာင့္ဖတ္ေနတဲ့ စာဖတ္သူေတြကုိ အရင္ဆုံး ေတာင္းပန္ပါရေစ။ ကြ်န္ေတာ္ တစ္ကယ္ မအားလုိ႔ပါဗ်ာ။ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ အရင္ အတုိင္းပါ။

ကဲ ဒီတစ္ပတ္ေတာ့ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံကို ၾကြျမန္းရေအာင္။ အားလုံးလည္း မ်က္စိထဲမွာ ၾသစေၾတးလ် ဆိုတာနဲ႔ မ်က္စိထဲ ဘာမ်ားျမင္မိမယ္ထင္လဲ။ သားပိုက္ေကာင္နဲ႔
ကိုအာလာ၀က္၀ံေတြလား။ ဟုတ္ဘူး။ ဗိသုကာအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ေတာ့ ဘယ္ အေဆာက္အအံုမ်ားေျပးျမင္မိလဲ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်မွာ ထင္ရွားတာကေတာ့ ဆစ္ဒ္နီ သေဘၤာဆိပ္ တံတား (Sydney Harbor Bridge) နဲ႔ ဆစ္ဒ္နီ ကဇာတ္ရံု (Sydney Opera House) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္တစ္ေခါက္က တံတားအေၾကာင္းေျပာၿပီးၿပီ ဆုိေတာ့ ဆစ္ဒ္နီ ကဇာတ္ရံုအေၾကာင္းေျပာရေအာင္။

ဒီ ကဇာတ္ရံုက ဆစ္ဒ္နီ ဆိပ္ကမ္းေပၚမွာ ေမွးတင္ထားတဲ့ အႏုပညာ လက္ရာေျမာက္ ရုပ္ထုတစ္ခုလုိပါပဲ။ ရြက္လြင့္ေတာ့မယ့္ ခရုပံုသဏၭာန္ အမိုးကလည္း အျဖဴေရာင္ ေၾကြအုတ္ခ်ပ္ေတြေၾကာင့္ လွပေနပါတယ္။ ဒီလုိ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ ဒီဇုိင္းကို ေဆာက္ဖုိ႔ ေဆာက္လုပ္ေရး နည္းပညာ အသစ္အဆန္းေတြ လုိပါတယ္။ ဒီ ဆစ္ဒ္နီ ကဇာတ္ရံုကို ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွာ စတင္ေဆာက္လုပ္ပါတယ္။ ပရစ္ဇ္ကာဆုရွင္ နဲ႔ အကဲျဖတ္ဒိုင္ နာမည္ေက်ာ္ ဗိသုကာပညာရွင္ ဖရန္႔ေဂရီ (Frank Gehry) ရဲ့ခ်ီးမြမ္းတဲ့ မွတ္ခ်က္ ကဒီလုိပါ။ “ဗိသုကာပညာရွင္ Utzon က သူ႔ေခတ္ထက္ေရွ႕အမ်ားႀကီးေျပး၊ နည္းပညာေတြထက္ အမ်ားႀကီးေရွ႕ေရာက္ၿပီး သူ႔အခ်ိန္သူ႔အခါမွာ အင္မတန္မွာ ထူးျခားေျပာင္ေျမွာက္လွတဲ့ လက္ရာနဲ႔ ဆိုးရြားလြန္းလွေသာ သတင္းဌာနေတြနဲ႔ အႏႈတ္လကၡာဏာေဆာင္တဲ့ ကဲ့ရဲ့ေ၀ဖန္မႈေတြကို ေက်ာ္လႊားၿပီး တုိင္းျပည္တစ္ျပည္ရဲ့ ရုပ္ပံုလႊာကို လံုး၀ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တစ္သက္မွာ အလြန္ပဲ ေကာင္းမြန္လွတဲ့ ထိပ္တန္း ဗိသုကာလက္ရာ တစ္ခုကို ဒီကမာၻေပၚ တည္ရွိေစခဲ့ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ျခင္းပဲ။“ တဲ့။

ဗိသုကာပညာရွင္ကေတာ့ သိပ္နာမည္ မေက်ာ္ၾကားတဲ့ လူမသိသူမသိျဖစ္ေနဆဲျဖစ္တယ့္ အသက္ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ Jorn Utzon ျဖစ္ပါတယ္။ ဒိန္းမတ္ ကိုေပေဟဂန္မွာ ေနထုိင္ၿပီး သူ႔ရဲ့ ဗိသုကာ Diploma ကို the Royal Academy of Fine Arts, Copenhagen ကေနရရွိခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ ဇနီးနဲ႔ အတူ သားသံုးေယာက္ရွိၿပီး ကိုေပေဟဂန္ မွာပဲ ဗိသုကာ ရံုးခန္းဖြင့္ထားပါတယ္။ သား သံုးေယာက္လုံး လည္း အခု အေဖ့ေျခရာနင္းၿပီး အကုန္ ဗိသုကာပညာရွင္ေတြျဖစ္ေနၾကပါၿပီ။

ဆစ္ဒ္နီ ကဇာတ္ရံုက တစ္ကယ္ေတာ့ theatre complex ႀကီး ျဖစ္ၿပီး ခန္းမက်ယ္ေတြကို နာမည္ေက်ာ္ ခရုခြံေအာက္မွာ တစ္ခုတည္း အျဖစ္ဆက္ထားပါတယ္။ ၁၉၇၃ မွာ ဖြင့္ၿပီးကတည္းက ကမာၻေပၚမွာ အလုပ္အမ်ားဆံုး အႏုပညာ စင္တာ တစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ကို ပရိသတ္ ၂ သန္းေက်ာ္နဲ႔ ပွ်မ္းမွ ပဲြေပါင္း သံုးေထာင္ေက်ာ္ က်င္းပေနၿပီး ၂၄နာရီပတ္လံုး၊ ခုနစ္ရက္ ပတ္လံုး ဖြင့္လွစ္ထားၿပီး ခရစ္စမတ္နဲ႔ good Friday ေတြမွာသာ ပိတ္ပါတယ္။

Jorn Utzon က ဆစ္ဒ္နီမွာေဆာက္မယ့္ အမည္မသိတဲ့ ကဇာတ္ရံု တစ္ခုအတြက္ ၿပိဳင္ပဲြေခၚေတာ့ ၀င္ၿပိဳင္လိုက္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေပါင္း ၃၀ေက်ာ္ကေန ၿပိဳင္ပဲြ၀င္ ၂၃၀ေက်ာ္ထဲကမွ သူ႔ရဲ့ အမွတ္စဥ္ ၂၁၈ က Bennelong Point, Sydney မွာ ေဆာက္လုပ္မယ့္ အမ်ိဳးသားကဇာတ္ရံု အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ ၿပိဳင္ပဲြ ရဲ့ ေအာင္ႏုိင္သူအျဖစ္ ေရြးခံခဲ့ရပါတယ္။ ပထမဆံုး သူ႔ရဲ့ concept ကို သတင္းဌာနေတြက အျဖဴေရာင္ အုတ္ခ်ပ္ေတြနဲ႔ မိုးထားမယ့္ ကြန္ကရစ္ ခရုခြံသံုးခု လုိ႔ တင္စားၾကတယ္။ ၿပိဳင္ပဲြ ရဲ့ ေရြးခ်ယ္ေရး အကဲျဖတ္ဒုိင္အဖြဲ႔၀င္ အေမရိကန္ ဗိသုကာပညာရွင္ Eero Saarinen က ဆစ္ဒ္နီကို ေရာက္ၿပီး တျခားဒိုင္အဖြဲ႔ သံုးေယာက္ ပယ္လုိက္တဲ့ ပံုစံေတြကို ၾကည့္ၿပီး Utzon ရဲ့ ဒီဇုိင္းကို စိတ္၀င္စားၿပီး ထူးျခားတယ္လုိ႔ ေၾကျငာခဲ့တယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔ ေနာက္ဆံုး Utzon ရဲ့ဒီဇုိင္းသာ အႏုိင္ရသြားတယ္။ ႏွစ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား Utzon က သူ႔ရဲ့ မူလ ဒီဇုိင္းေတြကို ေျပာင္းလဲၿပီး ႀကီးမားလြန္းလွတဲ့ ခရုခြံပံုႀကီးကို ဘယ္လုိေဆာက္ရမလဲလုိ႔ နည္းလမ္း ရွာရတယ္။ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြ အေျမာက္အျမားလုပ္ၿပီးေနာက္ စက္လံုးေတြရဲ့ ရႈပ္ေထြးတဲ့ အပိုင္းအစေတြေပၚမူတည္ၿပီး Utzon က ဒီဇုိင္းထုတ္လုိက္တယ္။

၁၉၆၄ မွာ အသင့္တပ္ဆင္ၿပီးသား ေက်ာရုိးခံုးႀကီးကို ေဆာက္လုပ္ၿပီး ေအာက္ေျခေပၚမွာ ေထာင္တယ္။ ဒီ အမိုးခံုးႀကီးကိုေဆာက္ရာမွာ အသစ္အဆန္း နည္းပညာေတြနဲ႔ ဗိသုကာ မွတ္တုိင္ထူႏုိင္ေအာင္ ကမာၻ႕အေကာင္းဆံုး ေဆာက္လုပ္ေရး အင္ဂ်င္နီယာေတြကို အသံုးခ်ၿပီး ရႈပ္ေထြးလွတဲ့ အဆင့္ကို ေဆာက္ၾကရတယ္။ ဒါမွ Utzon ရဲ့ အျမင္ကို အႀကီးက်ယ္ဆံုး ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္မွာကိုး။

Utzon မွာ အတြင္းဒီဇုိင္းအတြက္ သီးသန္႔ လ်ာထားခ်က္ေတြရွိေပမယ့္ သူဆက္ၿပီး မလုပ္ႏုိင္ခဲ့ဘူး။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွာ New South Wales ျပည္နယ္ Liberal အစိုးရသစ္တက္လာေတာ့ ၀န္ႀကီး Davis Hughes က Utzon ရဲ့ ဒီဇုိင္း၊ ၾကာျမင့္ခ်ိန္ နဲ႔ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို ေမးခြန္းထုတ္၊ ၿပီးေတာ့ Utzon ကို ေပးရမယ့္ အခေၾကးေငြေတြ ဆက္မေပးပဲ ရပ္လုိက္တယ္။ ေနာက္ေတာ့ Utzon လည္း ဆက္ဆံေရး မေျပလည္ပဲ chief architect ကေန ၁၉၆၆မွာ ႏုတ္ထြက္သြားတယ္။

ကဲ ဒီ အရႈပ္ေတာ္ပံုကို ေနာက္အပတ္ၾကမွ ဆက္ေျပာေတာ့မယ္ေနာ္… ဒီတစ္ပတ္လည္း အလ်င္အျမန္ ကုန္းေကာက္ေရးၿပီး ျမန္ျမန္ နိဂံုးခ်ဳပ္ တင္လုိက္ရတာဆိုေတာ့ အခ်က္အလက္မျပည့္စံုရင္ ခြင့္လႊတ္ပါလုိ႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ တျခား အခ်က္အလက္ေတြလည္ဆက္လက္ၿပီး စုေဆာင္းထားပါဦးမယ္။ သိခ်င္တာရွိရင္ေတာ့ ေမးလုိရာေမးမွာ သြားေမး ဒါမွမဟုတ္ ကြ်န္ေတာ္မ်ိဳး ကို အီးေမးလ္ပို႔ေမးႏုိင္ပါတယ္။
စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ေစာင့္ေမွ်ာ္ဖတ္ရႈႏုိင္ပါေစဗ်ာ။

လင္းစစ္သူ