Monopoly ေစ်းကြက္အေၾကာင္း

ဟုတ္ကဲ့ပါ။ Business Corner အတြက္ ဒီေန႕ Monopoly Market အေျခအေနကို တစ္ပိုင္းတစ္စ ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ Monopoly ရဲ႕ အေျခခံ စနစ္ေတြ အေၾကာင္းပါ။ အခု ေျပာမယ့္ Monopoly ဆိုတာ ကစားတဲ့ Game ကို ေျပာတာမဟုတ္ပါ။ ေစ်းကြက္ Monopoly ဆိုတာ ျမန္မာလို ရွင္းလင္းစြာ ဘာသာျပန္ေပးရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေစ်းကြက္မွာ လက္၀ါးၾကီးအုပ္ထားျခင္း လို႕ပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

Monopoly

Monopoly ဆိုတာ ေစ်းကြက္တစ္ခုပါ။ ေရာင္းသူတစ္ဦးထဲ ရွိေသာ ေစ်းကြက္ကို ဆိုလိုပါတယ္။ Monopoly မွာ တစ္ဦးတစ္ခု ထဲေသာ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ေစ၊ ကုမၼဏီျဖစ္ေစ၊ ထိုသူက ေစ်းကြက္တစ္ခု လံုးကို သူ႕ရဲ႕ ကုန္ပစၥည္း (သို႕) ၀န္ေဆာင္မႈႏွင့္ လံုး၀ ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူမွ တစ္ပါး တစ္ျခား ေရာင္းသူေတြလည္း ေစ်းကြက္ကို ၀င္ႏိုင္စြမ္း မရွိၾကပါဘူး။ Monopoly ေစ်းကြက္မွာ အဆိုပါ ေစ်းကြက္တစ္ခုလံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေရာင္းသူသည္ ေစ်းႏႈန္းကိုလည္း အျပီးအပိုင္ ကိုင္တြယ္ထားပါတယ္။ တျခား ေရာင္းသူေတြက သူ႕သတ္မွတ္တဲ့ ေစ်းရဲ႕ အရိပ္ေအာက္မွာသာ ရွိပါတယ္။ Monopoly ေစ်းကြက္မွာ ယွဥ္ျပိဳင္မႈ ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ အဆိုပါ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ကုမၼဏီၾကီးကို ယွဥ္ျပိဳင္တိုက္ခိုက္ဖို႕ ေစ်းကြက္မွာ အင္အားျပည့္စံုတဲ့ တျခား ေနာက္ထပ္ ကုမၼဏီ တစ္ခု မရွိပါဘူး။ Monopoly ေစ်းကြက္ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသူက သူ႕အတြက္ အျမတ္အမ်ားဆံုးရရွိေစမယ့္ ေစ်းနဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈေတြကို အစဥ္အျမဲ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္ထဲမွာ ေစ်းကြက္ တစ္ခုလံုးကို လက္၀ါးၾကီး အုပ္ထားပါတယ္။ ေစ်းကြက္ထဲမွာ အဆိုပါ ကုန္ပစၥည္းမွ တစ္ပါး တစ္ျခား ကုမၼဏီေတြက ထုတ္လုပ္တဲ့ အစားထိုး ကုန္ပစၥည္းေတြ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ လံုး၀ မရွိပါဘူး။

Monopoly မွာ Natural Monopoly (သဘာ၀ Monopoly) ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ အဆိုပါ ေစ်းကြက္စနစ္ေတြကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက အမ်ားသံုး ၀န္ေဆာင္မႈကို ျဖည့္ဆည္းတဲ့ ကုမၼဏီေတြမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ Natural Monopoly က ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ကုမၼဏီတစ္ခုဟာ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈ အမ်ားၾကီး လိုအပ္ပါတယ္။ Capital အရမ္းၾကီးပါတယ္။ တျခား ကုမၼဏီတစ္ခုက ေစ်းကြက္ထဲ ၀င္ခ်င္တယ္ဆိုရင္လည္း အရမ္းကို ေငြေၾကးကုန္က်မွာ ျဖစ္သည့္ အျပင္ ေစ်းကြက္မွာလည္း ေနရာရဖို႕ အရမ္းကို ခက္ခဲပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ႏွစ္ဦးလံုးအတြက္ အက်ိဳးအျမတ္ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ေတာ္ရံုတန္ရံု အင္အားနဲ႕လည္း ေစ်းကြက္ထဲ ၀င္ႏိုင္စြမ္း မရွိပါဘူး။ Natural Monopoly ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အစိုးရရဲ႕ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြေအာက္မွာ အလုပ္လုပ္ ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလို႕လဲ ဆိုေတာ့ အစိုးရသာ ေစ်းကြက္ကို ကာကြယ္မႈ မျပဳလုပ္ရင္ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ယွဥ္ျပိဳင္မႈမရွိလုိ႕ အဆိုပါ ေစ်းကြက္ကို တစ္ဦးတည္း လက္၀ါးၾကီး အုပ္ထားတဲ့ ကုမၼဏီရဲ႕ မတရား ေစ်းကိုင္တြယ္မႈကို အမ်ားျပည္သူေတြ ဒုကၡေရာက္မွာ စိုးရိမ္ရပါမယ္။

ေနာက္ျပီး Legal Monopoly ဆိုတာ လည္း ရွိပါေသးတယ္။ သူ႕ကို Limited Monopoly လို႕လည္း ေခၚပါတယ္။ သူ႕ကို အစိုးရေတြက copyright, patent or trademark အေနႏွင့္ ေစ်းကြက္မွာ အဆိုပါ ကုမၼဏီေတြကို တရားဥပေဒႏွင့္ ကာကြယ္ေပးထားျပီး တျခား ကုမၼဏီေတြကို ဆင္တူကုန္ပစၥည္းတစ္ခု ထုတ္လုပ္ခြင့္ မေပးထားပါဘူး။ ဒါဟာ ေစ်းကြက္ရဲ႕ တီထြင္ႏိုင္စြမ္း၊ အားထုတ္ခဲ့သူရဲ႕ အခ်ိန္ႏွင့္ အားထုတ္မႈ စတာေတြကို အားေပး အေလးထားတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ Microsoft ကုမၼဏီအတြက္ သူ႕ရဲ႕ Windows software ေတြကို အစိုးရက တရားဥပေဒနဲ႕ ကာကြယ္ေပးထားလို႕ သူက ေစ်းကြက္မွာ အလုိအေလ်ာက္ Monopoly ေနရာကို ရရွိသြားပါတယ္။ သူနဲ႕ တူတဲ့ software ေတြ program ေတြကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိတာထက္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခြင့္ မရွိပါဘူး။

ျမန္မာျပည္နဲ႕ ဆက္စပ္ရမယ္ ဆိုရင္လည္း ျမန္မာျပည္က ေစ်းကြက္ေတြ စက္မႈနယ္ပယ္ေတြကို Monopoly လုပ္ထားတာ ေတြ႕ရပါမယ္။ အဓိက ကေတာ့ အစိုးရရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈပါပဲ။ Central Government ကေန တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို တိုက္ရိုက္နည္းလမ္းျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္သည့္ နည္းလမ္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူေတြရဲ႕ ေန႕စဥ္ လိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ ေရ၊ မီး စတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို အစိုးရက Monopoly လက္၀ါးၾကီး အုပ္ထားပါတယ္။ ထို ၀န္ေဆာင္မႈကို လံုး၀ မေက်မနပ္ ျဖစ္ေနၾကတဲ့ ျပည္သူေတြဟာ ေစ်းကြက္ထဲမွာ တျခား ၀န္ေဆာင္မႈကို ေျပာင္းလဲသံုးစြဲဖို႕ တျခား ၀န္ေဆာင္မႈ တစ္ခု မရွိသလို ဘယ္ကုမၼဏီကမွလည္း ေစ်းကြက္ထဲ မ၀င္ႏိုင္ပါဘူး။ ျပီးေတာ့ အမ်ားသံုး ရထားေတြ၊ ဘတ္စ္ကားေတြ၊ စတာေတြကိုလည္း Monopoly အသြင္ေရာက္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ျပီးေတာ့ Media ရုပ္ျမင္သံၾကားေတြလည္း အစိုးရက ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ ဒါေတြအျပင္ တျခားေသာ ေစ်းကြက္ေတြမွာလည္း အစိုးရက သြယ္၀ိုက္ေသာ နည္းလမ္းေတြနဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ အစိုးရက ေစ်းကြက္မွာ လုပ္ခ်င္တိုင္း လုပ္လို႕ရပါတယ္။ ၃ရက္အတြင္း City Mart ေတြ အားလံုးကို သိမ္းလိုက္ျပီး ဦးေတဇရဲ႕ ထူးကုမၼဏီ ကို ေပးလိုက္လည္း ရပါတယ္။ ၁ရက္တြင္း ရိုးမဘဏ္ကို ကေမာၻဇဘဏ္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ခ်င္လည္း သူလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ တရားဥပေဒရဲ႕ အျပီးအပိုင္ ကာကြယ္မႈေတြ မရွိတဲ့ တိုင္းျပည္မွာ အႏၱရယ္ကေတာ့ ၾကီးမားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အၾကီးစား ကုမၼဏီေတြ အမ်ားစုဟာ ျမန္မာျပည္မွာ အစိုးရရဲ႕ လူေတြနဲ႕ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ထားျပီး တစ္ခုခု ျဖစ္လာရင္ ရင္ဆိုင္ႏို္င္စြမ္းရွိေအာင္ ျပင္ဆင္ထားၾကပါတယ္။

ဟုတ္ကဲ့။ ဒီေလာက္ဆိုရင္ Monopoly ရဲ႕ အေျခခံ အခ်က္အလက္ေတြလည္း စံုလင္ေလာက္ျပီလို႕ ထင္ပါတယ္။

ေလးစားလွ်က္
Tea