အေမရိကားမွာ ေဆးေက်ာင္းတက္ရန္ ျပင္ဆင္ျခင္း - အပုိင္း (၁)

တီးကေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ ပညာသင္ယူခ်င္သူမ်ားအတြက္ဆုိၿပီး ပုိ႕စ္တစ္ခုေရးဖူးပါတယ္။ Ask Me Corner မွာ တစ္ေယာက္က ေမးဖူးတာေၾကာင့္ ဒီပုိ႔စ္ေလးကုိ ေရးျဖစ္တာပါ။ အခုတေလာမွာ United States of America မွာ Medical School ေဆးေက်ာင္းတက္ဖုိ႔ကုိ ေက်ာင္းသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စိတ္၀င္စားလာၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲေတာ့ မသိေနာ္။ တုိ႔ဗမာႏုိင္ငံမွာ ေဆးေက်ာင္းႀကီး သုံးခုေတာင္ရွိတာကုိ။ အဟြတ္ အဟြတ္။

တုိ႔ဗမာႏုိင္ငံမွာေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဟုတ္ေသာ္ရွိ၊ မဟုတ္ေသာ္ရွိ။ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ အမ်ားစု ဆယ္တန္းၿပီးလုိ႔ အမွတ္မီတာနဲ႔ အိမ္က ေဆးေက်ာင္တန္းပုိ႔ လုိက္ေကာ။ အဲ.. ေဆးေက်ာင္းလဲ စေကာ ၀ါသနာ မပါတဲ့သူန႔ဲ၊ မလုိက္ႏုိင္တဲ့ သူနဲ႔၊ စာေမးပဲြနီးလု႔ိ spot လုိက္တဲ့ ပညာေရးစနစ္ကုိ မႀကိဳက္လုိ႔ ထြက္လုိက္တဲ့သူနဲ႔ 06တုန္းက ေက်ာင္းသား ၁၀၀ ေက်ာ္ ေဆးေက်ာင္းကေန ေဆးခြင့္(၂)ႏွစ္နဲ႔ နားလိုက္တယ္လုိ႔ ၾကားရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ စင္ကာပူ၊ အေမရိကား၊ ၾသစေတ်းလ်နဲ႔ ၿဗိတိန္ကုိ ေက်ာင္းတက္ဖုိ႔ ထြက္ကုန္ၾကေကာ။ ဗမာျပည္အတြက္ ႏွေျမာစရာျဖစ္သလုိ၊ တကယ္ ဆရာ၀န္ျဖစ္ခ်င္ၿပီး ကုိယ့္တုိင္းျပည္ကုိ အက်ိဳးျပဳခ်င္သူေတြ အတြက္ေတာ့ ရင္နာစရာပါ။ ကဲ… myhome16 ၀ုိင္းေတာ္သားမ်ားေရ၊ ဟုတ္တယ္ဟုတ္????

ဒီအပါတ္မွာေေတာ့ အမ်ားက စိတ္၀င္စားေနတဲ့ အေမရိကားမွာ ေဆးေက်ာင္းဘယ္လုိတက္မလဲဆုိတာကုိ ေရးသြားမွာပါ။ ပုိၿပီး စိတ္၀င္စားတဲ့သူေတြ အတြက္ေတာ့ Ask Me Corner မွာ ဆက္ေမးသြားပါ။ ဒီတစ္ပါတ္ ေပဖူးေျပာမွာက ဗမာျပည္က MBBS ဘြဲ႔ မရွိပဲ ထြက္လာတဲ့သူေတြ အတြက္ပါ။ M.B.B.S ရွိတဲ့သူေတြကေတာ့ စာေမးပဲြ ေျဖၿပီး residency တန္းဆင္းလုိ႔ ရတယ္လုိ႔ ၾကားဖူးပါတယ္။ အဲဒါကိုေတာ့ ေဒါက္တာရမ္းကုကုိ ေမးပါ။ သူပုိသိပါလိမ့္မယ္။

General Info
America မွာေတာ့ ဆရာ၀န္ဘဲြ႕ကုိ MD လုိ႔ လူသိမ်ားၾကပါတယ္။ Doctor of Medicine ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေဆးေက်ာင္းကုိ အထက္တန္းေက်ာင္းၿပိးတာနဲ႔ တန္းသြားလုိ႔ မရပါဘူး။ အဲ…. သြားလုိ႔ေတာ့ ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ accelerated program ေတြက အၿပိဳင္အဆုိင္မ်ားၿပီး ၀င္ရအရမ္းက်ပ္ပါတယ္။ စာေတြနဲ႔ အရမ္းပိၿပီး life မရွိလုိ႔ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေက်ာင္းသားေတြ သိပ္စိတ္မ၀င္စားၾကပါဘူး။ ေဆးပညာဘဲြ႕မွာ ဒီမွာေတာ့ မာစတာဒီဂရီဘဲြ႕ပါ။ Undergraduate ေကာလိပ္ကုိ ၄ ႏွစ္တက္ၿပီး ဘဲြ႕ရေတာ့မွာ ေဆးေက်ာင္းကုိ ေလွ်ာက္ရတာပါ။ ဒါလဲ အလြယ္ေလးေတာ့ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ေပဖူးတုိ႔ ေက်ာင္းက medical school ဆုိ ႏွစ္စဥ္ေလွ်ာက္တဲ့သူ ေက်ာင္းသား ၁၂၀၀ ေက်ာ္ပါတယ္။ အဲဒီထဲကမွ အထပ္ထပ္စစ္ခ်ၿပီး ၁၀၃ ေယာက္တိတိကုိပဲ လက္ခံတာပါ။ Undergraduate ေလးႏွစ္မွာေတာ့ ကုိယ္ႀကိဳက္တဲ့ Major ယူလုိ႔ရပါတယ္။ Medical School က သတ္မွတ္ထားတဲ့ အတန္းေတြေတာ့ မွီေအာင္တက္ေပါ့ေနာ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ Biol ဆုိရင္ General Biol, Cell Biology, Genetics, Physiology ေပါ့။ ၿပီးေတာ့ ကုိယ့္ဒီဂရီၿပီးေအာင္လဲ တက္ေပါ့။ biol ေမဂ်ာယူထားမွ ေဆးေက်ာင္းသြားရမယ္ မရွိပါဘူး။ ေပဖူးသူငယ္ခ်င္းေတြထဲမွာဆုိ Photography, Psychology, Arts ေမဂ်ာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းၿပီးေတာ့မွ အရည္အခ်င္းစစ္စာေမးပဲြ MCAT ေျဖ၊ ၿပီးေတာ့ ကုိယ္Undergrad ေလးႏွစ္မွာ လုပ္ထားတဲ့ performance ေတြ (အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ Volunteer Service, Leadership Positions, Research Jobs အစရွိတာေတြ) ကုိ ၾကည့္ၿပီး အင္တာဗ်ဴးေခၚၿပီးမွ ၀င္ခြင့္ရတာပါ။ ဗမာျပည္က ေဆးေက်ာင္းေတြလုိ စာဖက္ပုိင္းတစ္ခုတည္း ေတာ္ရုံနဲ႔ လုံး၀လက္မခံပါဘူး။

ဘာလုိ႔ ဒီေလာက္နည္းနည္းေလးနဲ႔ ခက္ခက္ခဲခဲပဲ လက္ခံတာလဲ ဆုိေတာ့ quantity ထက္ quality ကုိ အေလးထားလုိ႔ ပါပဲ။ အေလးထားရမယ္ေလ။ ကုိယ္က america မွာ ဆရာ၀န္လုပ္ခ်င္တာကိုး။ ဒီဘ၀ကုိ ေရြးလုိက္ၿပီဆုိတာနဲ႔ ေနာက္မွာ အရည္အခ်င္းစစ္ စာေမးပဲြ ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာ တန္းစီေနတာကုိး။ ဗမာျပည္ ေဆးတကၠသုိလ္လုိ ဘြဲ႔ရၿပီးတာနဲ႔ စာေမးပြဲဘ၀က ကၽႊတ္ၿပီဆုိတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူးေလ။ အဲဒါေၾကာင့္လဲ လူေတာ္ေတာ္မ်ားက ေဆးလုိင္းမလုိက္ခ်င္ၾကဘူး။ life-time Stress ကုိး။

Pros and Cons
ကဲ ဒီေလာက္ အခက္အခဲေတြ မ်ားေနတဲ့ၾကားက ဘာလုိ႔ ေဆးေက်ာင္းသြားခ်င္လဲ။ အမ်ားစုက ၀ါသနာပါလုိ႔ပါ။ ပုိက္ဆံေသာက္ေသာက္လဲ ရတာလဲ ပါတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္ကုိ စိတ္အားထက္သန္ၿပီး “I deserve to be a doctor” ဆုိတဲ့ သူေတြပဲ ဒီလမ္းကုိ လိုက္ၾကပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အေမရိကားမွာ ဆရာ၀န္မဟုတ္ပဲ လူေမႊးလူေတာင္ ေျပာင္ေအာင္ ေနႏုိင္လုိ႔ ပါပဲ။
ဆုိးက်ဳိးေတြက ဘာေတြလဲဆုိေတာ့ ႏွစ္ရွည္တယ္။ ပုိက္ဆံ အကုန္အက်မ်ားပါတယ္။ ေဆးေက်ာင္းက ဘြဲ႔ရၿပီး ထြက္လာတဲ့ ပူပူေႏြးေႏြးေက်ာင္းသားဆုိရင္ ႏုိင္ငံတစ္၀ွမ္းက ဘဏ္ေပါင္းစုံမွာ အေၾကြးလည္ပင္းခုိက္ေအာင္ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ပုိက္ဆံရေတာ့လဲ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းဆပ္ယူေပါ့ေနာ္။ အဟိ…. မ်ားေသာအားျဖင့္ ေက်ာင္းေပၚမူတည္ၿပီး ေဒၚလာႏွစ္သိန္းကေန ငါးသိန္းအထိ အေၾကြးတင္ပါတယ္။

ဆရာ၀န္ျဖစ္ဖုိ႔ ဘယ္ေလာက္ၾကာမွာလဲ။
ေက်ာင္းမွာ တင္ပဲ ရွစ္ႏွစ္တိတိ။ ဒါေပမဲ့ ဘုိင္ျပတ္သြားလုိ႔ အလုပ္ထြက္လုပ္ရင္ ကုိယ္ဆြဲရင္ ဆြဲသေလာက္ၾကာမယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ house ဆင္းရမယ္။ ဒီမွာေတာ့ residency ဆင္းတယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒါက ကုိယ့္ speciality ေပၚမူတည္ၿပီး ၾကာတာပါ။
ရုိးရုိးအေထြေထြကုဆရာ၀န္ Physician – သုံးႏွစ္
ခြဲစိတ္ကု ဆရာ၀န္ - ခုႏွစ္ႏွစ္
ဒါက basic ပဲ ရွိေသးတယ္။ ေနာက္ master လုိင္းလုိက္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ အလုပ္သင္ဘ၀မွာတင္ ေတာ္ေတာ္ၾကာပါတယ္။ ႏွလုံးဆုိ ေနာက္ထပ္သုံးႏွစ္၊ Neuro လုိင္း (ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရုံေၾကာ) ဆုိ သုံးႏွစ္ပါ။ အလုပ္သင္ဘ၀မွာ ပုိက္ဆံလဲ သိပ္မရပါဘူး။ အဖိအႏွိပ္လဲ ခံရပါေသးတယ္။
ကဲ…အသက္နဲ႔ ျပန္တြက္ျပမယ္ေနာ္။
Age 18 - ေကာလိပ္စၿပီ ဆုိပါေတာ့။
Age 22 – bachelor ဘဲြ႕ရၿပီ။
Age 23 - ေဆးေက်ာင္း စတက္ၿပီ။
Age 27 - ေဆးေက်ာင္းဘဲြ႕ရၿပီပဲ ဆုိၾကပါစုိ႔
Age 28 - အလုပ္သင္ဘ၀ အစ
Age 31 – Physician လုပ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီမွာတင္ ၿပီးပါၿပီ။
Age 34 - ခြဲစိတ္ residency ၿပီးၿပီ။
Age 37 - ႏွလုံးခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ ျဖစ္ပါၿပီ။
ကဲ… ဆရာသမားတုိ႔ေရ အသက္၃၇တဲ့ေနာ္။ ၃၇ ဆုိတာ ေတာ္ေတာ္အုိေနၿပီလုိ႔ ေျပာလုိ႔ ရပါတယ္။ ဒါေတာင္ အနည္းဆံုး တြက္ထားတာ။ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ေတြေၾကာင့္ ေက်ာင္းခဏနားလုိက္တာေတြ မပါေသးဘူး။ တပါတ္ကုိ နာရီ၈၀ အလုပ္လုပ္ၿပီး ေဆးရုံမွာပဲ အိပ္၊ ေဆးရုံမွာပဲ စား၊ ေဆးရုံကလဲြလုိ႔ တျခားဘ၀ဆုိတာ မရွိေတာ့ဘူးလုိ႔ ေျပာလုိ႔ ရပါတယ္။ ေက်ာင္းထဲက အိမ္ေထာင္က်ထားရင္ေတာ့ ဒီအခ်ိန္မွာ လင္မယားေတြ အမ်ားဆံုးကြဲတယ္လုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။ မတတ္ႏုိင္ဘူးေလ… ကုိယ္က ဆရာ၀န္ျဖစ္ခ်င္တာကိုး။
ေပဖူးက အဆုိးေတြပဲ ေျပာသြားတယ္လုိ႔ေတာ့ မထင္ေစခ်င္ဘူးေလ။ ဆရာ၀န္ျဖစ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနခ်ိန္မွာေတာ့ ေကာင္းကြက္ေတြက ေတာ္ေတာ္ရွားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆရာ၀န္ျဖစ္သြားရင္ေတာ့ အေမရိကားမွာလဲ ဆရာ၀န္ဆုိတဲ့ ဂုဏ္က ဗမာျပည္မွာလိုပဲ ဂုဏ္ရွိပါတယ္။ ပုိက္ဆံလဲ ရပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ရလဲဆုိတာေတာ့ ကုိယ္ေနတဲ့ ၿမိဳ႕ေပၚမူတည္ပါတယ္။ အေတြ႕အၾကံဳေပၚမွာလဲ မူတည္ပါတယ္။ လူဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ကုိယ့္ဓားေအာက္မွာ အသက္ေပ်ာက္သြားလဲ အေပၚမွာလဲ မူတည္ပါတယ္။ :D
ဒီတစ္ပါတ္ေတာ့ ဒီေလာက္နဲ႔ပဲ ေတာ္လုိက္ၾကစုိ႔။ ေနာက္တစ္ပါတ္မွာေတာ့ ေဆးေက်ာင္းေလွ်ာက္ဖုိ႔ ဘာေတြလုိတယ္။ ကုိယ့္ဘက္က ဘယ္လုိျပင္ဆင္ထားသင့္တယ္ ဆုိတာေတြကုိ ေဖာ္ျပသြားပါမယ္။
အားလုံးအခ်ိန္ေပးဖတ္တာ ေက်းဇူးပါ။.
ေပဖူးလႊာ