WORLD AIDS DAY - ေၾကာက္စရာ AIDS ေရာဂါ (၂)

Special Post for WORLD AIDS DAY!

Wish everyone to be far away from AIDS.

ဒီဇင္ဘာလ ၁ရက္ေန. မွာ က်ေရာက္မယ့္ ကမၻာ. AIDS ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးေန. ကိုဦးတည္၍ ဒီအပတ္ေတာ့ ေၾကာက္စရာ AIDS ေရာဂါ အပိုင္း၂ ကိုဆက္ပါမယ္။။ အပိုင္း ၁ ကိုဖတ္ခ်င္ရင္ေတာ့ ဒီေနရာ ကိုသြားပါ။


HIV ပိုးရဲ. Structure

HIV ပိုး မွာ HIV1 နဲ. HIV2 ဆိုျပီး ၂မ်ိဳးရ်ိပါတယ္။ HIV ပိုးဟာ စက္၀ိုင္းပံုစံရွိျပီး သူ.မွာ Envelope ဆိုတဲ့ အကာအကြယ္အလႊာ၊ Capsid ဆိုတဲ့ protein အလႊာ၊ Core ဆိုတဲ့ အတြင္းဆံုးက ရွည္ေမ်ာေမ်ာ ေလးေထာင့္လိုအကြက္ ကေလးရွိပါတယ္။ Core ထဲမွာ Single Stranded RNA အမွ်င္ႏွစ္ခုနဲ. Reverse Transcriptase ဆိုတဲ့ enzyme ပါတယ္။ Capsid ကိုက်ေတာ့ p24 ဆိုတဲ့ gene နဲ.လုပ္ထားပါတယ္။ Envelope ပတ္ပတ္လည္မွာ ရွိတဲ့ အေခ်ာင္းေလးေတြနဲ. အလံုးေလးေတြကေတာ့့ GP-40 နဲ. GP-120 တို.ပဲျဖစ္ပါတယ္။ GP-40 က အေခ်ာင္းေတြ ျဖစ္ျပီး GP-120 က အလံုးေလးေတြပါ။ HIV Virus က အင္မတန္ေသးငယ္လွတဲ့အတြက္ သူ.ကို သာမန္ Microscope နဲ. မျမင္ႏိုင္ပါဘူး။ Electron microscope နဲ.ပဲျမင္ႏိုင္တယ္။


ေရာဂါကူးစက္နည္းမ်ား

HIV ေရာဂါပိုးဟာ ေသြး၊ သုက္ရည္နဲ. မိန္းမအဂၤါကေနထြက္တဲ့ အရည္ေတြထဲမွာ ပမာဏ မ်ားမ်ား ေနၾကပါတယ္။ တံေတြး၊ မ်က္ရည္၊ ႏို.ရည္၊ က်ဥ္ငယ္ ရည္ေတြ ထဲမွာလည္း ပမာဏ အနည္းငယ္ ပါတတ ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တံေတြးတို. မ်က္ရည္တို.က ေန ေရာဂါကူးတဲ့ ႏႈန္းက မကူးစက္ သေလာက္ နည္းပါတယ္။ ကူးစက္တာလည္း မေတြ.ရပါဘူး။ AIDS ေရာဂါ ကူးစက္ပံု ကေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။

၁။ လိင္မွတဆင့္ကူးဆက္ျခင္း (Sexual Transmission)
-လိင္တူဆက္ဆံျခင္း homosexual
-လိင္ကြဲဆက္ဆံျဖင္း heterosexual
-လိင္ဆက္ဆံတဲ့ အေဖာ္မ်ားေလကူးစက္ဖို. ရာခိုင္ႏႈန္းပိုမ်ားေလ ျဖစ္ပါတယ္။
-တစ္ျခား လိင္မွတစ္ဆင့္ကူးစက္တဲ့ ေရာဂါေတြ(Syphilis, Gonorrhoea, Herpes) နဂိုကတည္းက ရွိေနတာက HIV ပိုးကူးစက္ဖို. အႏၱရာယ္ပိုမ်ားေစပါတယ္။
-ေရာဂါလကၡဏာမျပေသးတဲ့ HIV positive ေတြဆီကလည္း ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။

၂။ Parenteral Transmission
-မသန္.ရွင္းတဲ့၊ ေရာဂါပိုးပါတဲ့ ေသြးသြင္းမိျခင္း
-မသန္.ရွင္းတဲ့၊ ပိုးေသခ်ာမသတ္ထားတဲ့ အပ္၊ ခြဲစိတ္ကိရိယာေတြကိုသံုးစြဲမိျခင္း (က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြ၊ သူနာျပဳေတြ ေရာဂါကူးစက္ခံရတာ ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ပါတယ္)
-ေဆးသမားေတြ ေရာဂါကူးၾကရတာဟာလည္း ဒီ အပ္ေတြကို မွ်ေ၀သံုးၾကလို.ပဲျဖစ္ပါတယ္။
-သြားတိုက္တံေတြ ၊ ဘလိတ္ဓားေတြ မွ်ေ၀သံုးစြဲရင္လည္း ကူးႏိုင္တာကိုလည္း သတိျပဳပါ။

၃။ မိခင္မွ ကေလးကိုကူးစက္ျခင္း (Trans-placental Transmission) (Vertical Transmission)
-အေမမွာေရာဂါရွိရင္ ၁၃% ကေန ၄၀% အထိကေလးကို ကူးႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။
-ကေလးေမြးေနတုန္း ဒါမွမဟုတ္ ႏို.တိုက္ရင္းကေန ကူးႏိုင္ပါတယ္။
(ဒါေပမယ့္ ခြၽင္းခ်က္ေတာ့ရွိပါတယ္။ HIV ပိုးဟာ ဒီလိုနည္းေတြနဲ. ကူးႏုိင္တယ္ဆိုေပမယ့္ ကူးစက္ဖို. ဟာ တစ္ျခားေရာဂါပိုးေတြေလာက္ မလြယ္ကူပါဘူး။ ဥပမာ Hepatitis B အသည္းေရာင္အသား၀ါ B ပိုးဟာ ပိုးအေကာင္ေရ နည္းနည္းေလး၀င္သြားတာနဲ. ေကာင္းေကာင္းဒုုကၡေပးႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ HIV ပိုးဟာ ကူးစက္ျပီးေရာဂါေပးဖို. ပိုးေကာင္ေရအမ်ားၾကီး လိုအပ္ပါတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာ ထဲကိုပိုးေကာင္ေရ အမ်ားအျပား၀င္သြားမွ ေရာဂါေပးတာပါ။ သတ္မွတ္္ထားတဲ့ ပိုးအေရအတြက္ ေအာက္ ေလ်ာ့၀င္သြားရင္ ေရာဂါမကူးဘူးလို.ဆိုရမွာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ HIV ပိုးဟာ လြယ္လြယ္နဲ. မကူးစက္ႏုိင္တဲ့ ပိုးမ်ိဳးုျဖစ္ပါတယ္။)


ကာကြယ္ျခင္း ႏွင့္ ကုသျခင္း

ကာကြယ္ေဆးကေတာ့ မေပၚေပါက္ေသးပါဘူး။ ဘာလို.လဲဆိုေတာ့ HIV ပိုးမွာပါတဲ့ gene ေတြဟာ mutation (gene ေတြ ပံုေျပာင္းတာ)ျဖစ္တာျမန္ပါတယ္။ ေဆးေတြကလည္းေျပာင္းတဲ့ gene ေပၚလိုက္ျပီး မတီထြင္ႏိုင္တဲ့ အတြက္ ကာကြယ္ေဆး ကိုေအာင္ျမင္ေအာင္ မထုတ္ႏိုင္ ေသးတာပါ။
ဒါေပမယ့္ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္မိခင္ ကေန ကေလးဆီကို မကူးေအာင္ ကာကြယ္ ႏိုင္တဲ့ ေဆးေတြေတာ့ရွိတယ္။ ၁၀၀%ေတာ့ မကာကြယ္ႏိုင္ဘူး။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနခ်ိန္မွာ ၁၄ ပတ္ ကိုယ္၀န္ကေန စျပီး ေမြးတဲ့ အခ်ိန္အထိ Zidovudine ဆိုတဲ့ ေဆးကို တစ္ေန.ကို 600mg ေသာက္ေပး ရပါမယ္။ ေမြးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း ဒီေဆး 2mg/kg ကို အေၾကာေဆးထိုးေပးရပါမယ္။ အဲဒီေနာက္ 1mg/kg ကို မေမြးမခ်င္း အခ်ိန္အပိုင္းအျခား တစ္ခု ထားျပီး ထိုးေပးရပါမယ္။ ေမြးလာတဲ့ ကေလးကိုလည္း ေဆးေတြ ထိုးရ၊ တိုက္ရဦးမွာပါ။ သိပ္ေတာ့မလြယ္လွ တဲ့ အလုပ္တစ္ခုပါ။ အေမေရာ ကေလးပါ ေဆးဒဏ္ခံရမွာပါ။ ဒီလိုေသာက္ထားတာေတာင္မွ ကေလးကို ကူးစက္ ႏိုင္ေျခက ၉% ပဲေလ်ာ့တာပါ။ ေနာက္တစ္ခုက တီဗီြက ေၾကညာတဲ့အတိုင္း ျပန္ေျပာပါမယ္။ လိင္ကိစၥကို တတ္ႏုိင္သမွ် ေရွာင္ ရပါမယ္။ မေရွာင္ႏုိုင္ရင္ condom ကို စနစ္တက်သံုးပါ။ ကိုယ့္ရဲ. ဇနီး/ခင္ပြန္းကို သစၥာရွိၾကပါ။ အားလံုးပဲဒီအခ်က္ေတြကို ေရွာင္ႏုိင္ၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခု က HIV ပိုးရွိတဲ့လူမွာထိုးထားတဲ့ အပ္ကိုယ့္ကိုစူးမိတယ္ ဆိုပါစို.၊ ဒီလိုဆို ကူးေတာ့မွာေပါ့၊ ဒါဆိုအတတ္ႏိုင္ဆံုး ဘာလုပ္မလဲ ဆိုေတာ့ ထိတဲ့ေနရာကိုေရနဲ. ဆပ္ျပာနဲ.ေ သခ်ာေဆးပါ။ ေနာက္ျပီးရင္ ေဆးေသာက္ရပါမယ္၊ Zidovudine ကို ၃ပတ္ ေသာက္ရပါမယ္။ ေဆးကို ျဖစ္ျဖစ္ျပီးခ်င္း ျမန္ႏိုင္သမွ် ျမန္ေအာင္ ေသာက္ရပါမယ္၊ နာရီ၀က္ကေန ၂ နာရီအတြင္းေသာက္သင့္ပါတယ္။ ဒါကို PEP ( Post Exposure Prophylaxis) လို.ေခၚျပီး ကူးစက္ႏိုင္ေျခ ၇၉% အထိေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ေဆးရံုမွာ ဆရာ၀န္ေတြ၊ သူနာျပဳေတြ၊ အျခားသူေတြ အပ္စူးရင္ ဒီနည္းကိုပဲ အရင္သံုးပါတယ္။ အပ္စူးတာ တစ္ခုကိုပဲသံုး တာမဟုတ္ဘူးေနာ္၊ အျခားကူးစက္ ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ အေျခအေန၊ အျပဳအမူေတြၾကံဳလာရင္လည္း သံုးလို.ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆးရဲ. Side effect ကလည္းမေသးဘူးေနာ။


ကုသတဲ့ေဆးေတြ ေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရာဂါေပ်ာက္ေအာင္ေတာ့ မကုႏိုင္ပါဘူး။ ေရာဂါကို အေျခအေန တစ္ခုမွာ တန္.ေနေအာင္ပဲ ထိန္းထား ႏိုင္တာပါ။ သံုးတဲ့ေဆးေတြကေတာ့ Zidovudine, Dideoxyinosine, Stavudine, Lamivudine, Abacavir တို.ပဲျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီေဆးအုပ္စု ကို Reverse Transcriptase Inhibitor လို.ေခၚပါတယ္။ HIV virus ရဲ. Core ထဲမွာရွိတဲ့ ေစာေစာကေျပာခဲ့တဲ့ Reverse Transcriptase enzyme ကို ဒီေဆးက ပိတ္ေပး မွာပါ။ ေနာက္ေဆးအုပ္စု တစ္ခုက HIV protease inhibitor လို.ေခၚျပီး Saquinavir, Ritonavir, Indinavir ဆိုတဲ့ေဆးေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ fusion inhibitor ဆိုျပီးေပၚတာသိပ္မၾကာေသးတဲ့ ေဆးကေတာ့ Enfuvirtide ဆိုတဲ့ ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ ပိုျပီး ထိေရာက္တယ္ လို.ေတာ့ ဆိုၾကတာပဲ။

ေဆးေတြကို တစ္ခုခ်င္း ေသာက္တာ မ်ားလာတဲ့ အတြက္ေဆး တစ္ခုခ်င္း စီကို HIV ပိုးရဲ. ခံႏိုင္ရည္ တိုးလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆး ၃ မ်ိဳးေပါင္းထားတဲ့ HAART ( Highly Active Anti- Retroviral Theray) ဆိုတဲ့ ကုသနည္းကို ေလာေလာဆယ္ သံုးေနပါတယ္။ ဒီကုသနည္းနဲ.သာ အခ်ိန္မီွ ကုသမယ္ဆိုရင္ Virus အေကာင္ေရ သန္းနဲ.ခ်ီရွိေနရာကေန အေကာင္ ၅၀ ေအာက္ ကို ၈ပတ္အတြင္းက်သြားျပီး ၆လၾကာရင္ Virus ကိုေတာင္ ရွာလို.မရေတာ့တဲ့အထိ နည္းသြားပါလိမ့္မယ္။ လံုး၀ေပ်ာက္သြားတာေတာ့မဟုတ္ဘူးေနာ္။ နည္းနည္းေလးပဲ က်န္မယ္လို. ေျပာတာ။


ကုရင္လည္း ေရာဂါပိုး က်န္ေနေသး တာပဲ၊ မကုပဲထားလိုက္ လည္း မထူးပါဘူး၊ လို.ေတာ့မထင္နဲ.။ မကုလို. ကေတာ့ အေႏွးနဲ. အျမန္ ေသမွာပဲ။ ဒီဇယားေလး ကို ၾကည့္၊ ဒါကုသမႈ မခံယူတဲ့ လူနာမွာ ျဖစ္ပ်က္ ေနတဲ့ပံု။ အျပာလိုင္း ေလးက CD4+ cell ေတြကိုျပျပီး အနီလိုင္းကေတာ့ viral load ကိုျပတာပါ။ ၆ ပတ္ၾကာတဲ့ အခ်ိန္မွာ CD4+ cell ေတြ က်သြားျပီး ၁၂ ပတ္ေလာက္ အၾကာမွာ နည္းနည္းစီ ျပန္တက္ လာၾကပါတယ္။ Viral Load လို.ေခၚတဲ့ ပိုး အေကာင္ေရက လည္း အစက ေလာက္ မမ်ားပဲ က်သြား လိုက္တာ ၁၂ပတ္ အၾကာမွာ ဟိုးေအာက္ ေရာက္ေနေရာ။ ဒီအေျခေနမွာ လူနာက အေကာင္းၾကီး ရွိေသးတယ္။ သူ.မွာ လကၡဏာ မေပၚေသးဘူး။ အဲဒီကေန ေနာက္ ၇ႏွစ္ အထိ ေရာဂါ လကၡဏာဘာမွ မျပဘူး။ ဒီၾကားထဲကအခ်ိန္ ကို အပိုင္း၁ မွာေျပာခဲ့တဲ့ Window Period လို.ေခၚတယ္။

ဒီ ၇ႏွစ္ အတြင္းမွာ လကၡဏာ မေပၚေပမယ့္၊ ပံုမွာ သတိထားမိလား? CD4+ cell ေရအတြက္ ေတြ တစ္ျဖည္းျဖည္း ထိုးဆင္းသြားတာကို။ ၇ႏွစ္ နဲ. ၈ ႏွစ္ၾကားမွာ Viral Load ျပန္တက္လာျပီး CD4+ ကေတာ့ က်ျမဲ က်ေနတဲ့ အတြက္ အေျခအေန သိပ္ မေကာင္းေတာ့ဘူး။ အဲဒီမွာ ေရာဂါ လကၡဏာေတြစျပလာျပီ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Viral Load က ပံုမွာ ျမင္တဲ့အတိုင္း သိန္းနဲ. သန္းနဲ. ခ်ီျပီး မ်ားလာပါေတာ့တယ္။ CD4+ ခမ်ာ ဘာမွေတာင္ ျပန္မလုပ္ႏိုင္၊ HIV က Immune System ဆိုတာရွိတယ္ လို.ေတာင္မထင္ပဲ၊ သူထင္တိုင္းၾကဲပါေတာ့တယ္။

၁၀ႏွစ္ေလာက္ ၾကာေတာ့ Oppotunistic Infection ေတြ၀င္လာေရာ။ AIDS ေရာဂါ စစ္စစ္ အခုမွ ျဖစ္တာေလ၊ Optunistic Infection ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ အပိုင္း-၁ မွာ ေျပာခဲ့သလိုပါပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို. ပတ္၀န္းက်င္ မွာ ဘယ္ေနရာမဆို ေရာဂါပိုးမႊားေတြ ရွိေနၾကတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို. ကိုယ္တိုင္ဒီပိုးမႊား ေတြကို ရႈရိႈက္မိေပမယ့္ ဘာမွမျဖစ္ဘူးဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ. Immune System ရွိေနတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္မို.လို.ပါ။ အခုက Immune System က မရွိသလိုျဖစ္ေနေတာ့ ဒီသာမန္ ပိုးမႊားေတြက ၀င္ထြက္ျပီး ေရာဂါေပးေတာ့တာေပါ့။


ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
Opptnistic Infections ဆိုတာ bacteria ေၾကာင့္ျဖစ္တာပါတယ္၊ fungus ေၾကာင့္ျဖစ္တာပါတယ္။ အခုကြၽန္ေတာ္ ကိုယ္ခႏၶာ ေနရာအႏွံ.ျဖစ္တတ္တဲ့ ေနရာေတြကို တန္းစီေဖာ္ျပသြားမယ္။

ဦးေႏွာက္
ဦးေႏွာက္ မွာ Toxoplasma (ေၾကာင္ မွာေနတဲ့ bacteria) ေၾကာင့္ ေလျဖတ္ႏိုင္တယ္ ၊
Herpes (ေရယုန္ Virus) ေၾကာင့္ အျမင္အာရံုခ်ိဳ.ယြင္းမယ္၊ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္မယ္၊ တက္မယ္၊
Cryptococcus (ခိုမွာေနတဲ့ ကပ္ပါး) ေၾကာင့္ စိတ္မမွန္ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တယ္။

မ်က္လံုး
မ်က္လံုးက Retinitis ဆိုတဲ့ ့ျမင္လႊာေရာင္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

အဆုတ္
အဆုတ္မွာ Pneumocystic carinii ဆိုတဲ့ အေကာင္ေၾကာင့္ Pneumocystic Pneumonia
Atypical mycobacteria ေၾကာင့္ Secondary TB ေရာဂါေတြ ျဖစ္မယ္။ TB ဟာ AIDS ျဖစ္တဲ့ လူအားလံုးနီးပါးမွာ ျပန္ျဖစ္လာတာကိုေတြ.ရပါတယ္။

အေရျပား
Herpes Virus ေၾကာင့္ ေရယုန္ေရာဂါ၊
HPV (Human Pappiloma Virus) ေၾကာင့္ warts ဆိုတဲ့ ၾကြက္ႏို.၊
Fungi ေၾကာင့္ scabies ဆိုတဲ့ ၀ဲေရာဂါ၊
Bacteria တစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ Eczema ဆိုတဲ့ ႏွင္းခူျဖစ္မယ္၊
အေရျပား ကင္ဆာေတြျဖစ္မယ္။


ပံုမွာျပထားသလို Kaposi Sarcoma ဆိုတဲ့ ညိုျပာျပာ အကြက္ေတြျဖစ္မယ္၊ ဒါကင္ဆာတစ္မ်ိဳးပဲ။ အေရျပားမွာသာမက အစာလမ္းေၾကာင္းေတြ၊ အဆုတ္ေတြေပၚမွာလည္း ဒါျဖစ္ႏိုင္တယ္။

အစာလမ္းေၾကာင္း
Amoeba ေၾကာင့္ ၀မ္းေတြအရမ္းသြားမယ္၊
Giadia အေကာင္ေၾကာင့္ အစာစုပ္ယူမႈနည္းပါးမယ္၊
Salmonella ၊ Shigella ေၾကာင့္ ၀မ္းပ်က္မယ္၊ အစာမ်ိဳရခက္မယ္၊
Candida ေၾကာင့္ oral thrush ဆိုတဲ့ ခံတြင္းထဲမွာ အျဖဴအဖတ္ေတြေပၚလာမယ္။

အသည္း
အသည္းေရာင္ အသား၀ါ Hepatitis ျဖစ္မယ္။


ေရာဂါရွာေဖြပံု
HIV ေရာဂါပိုးဟာ အရမ္းေသးလြန္းလွတဲ့ အတြက္ ေရာဂါရွိမရွိ ေသြးစစ္တဲ့အခါ ပိုးကိုရွိမရွိ လိုက္ရွာဖို. မလြယ္ကူပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘာကိုစစ္သလဲဆိုရင္ Antibodies (ျမန္မာလိုဆို ပဋိပစၥည္းလို.ေခၚတယ္)။ အဲဒါကို ေသြးထဲမွာ စစ္တယ္။ HIV Antibodies ေတြ.ရင္ HIV Positive လို.သတ္မွတ္ပါတယ္။ Antibody ကို နည္းႏွစ္နည္းနဲ.စစ္လို.ရပါတယ္။ တစ္နည္းက ELISA ( Enzyme Linked Immunosorbent Assay) ျဖစ္ျပီး ေနာက္တစ္နည္းက Western Blot ဆိုတဲ့နည္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို antibody ကိုစစ္တဲ့ အခါမွာ ဥပမာ- လက္ကိုအပ္စူးျပီၤးတာနဲ. ခ်က္ခ်င္းစစ္ရင္ antibody မေတြ.ႏိုင္ပါဘူး။ ဘာလို.လဲဆိုေတာ့ antibody မထြက္ေသးဘဲ အေပၚမွာေျပာခဲ့တဲ့ window period အခ်ိန္ထဲကို ေရာက္ေနလို.ပါ။ Antibody ကေရာဂါကူးစက္ျပီး ၃လ အၾကာေလာက္မွေသြးထဲမွာ စစ္လို.ရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါကူးစက္ျပီးျပီးခ်င္း ေရာဂါရွိမရွိ ခ်က္ခ်င္းမသိႏိုင္ပါဘူး။

Anibody ကို အလြယ္နည္းနဲ.လည္းတခ်ိဳ.က စစ္ၾကတယ္ဗ်။ အဲဒါကေတာ့ Test Kit နဲ.စစ္တာေလ။ ကိုယ္၀န္ရွိမရွိစစ္တဲ့ အေခ်ာင္းေလးပံုစံမ်ိဳးပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေျဖကသိပ္ယံုလို.မရဘူး။ False positive, False negative ေတြထြက္တတ္လို.ပါ။ ေျပာခ်င္တာက Test Kit က အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ အေျဖသိ ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကိုခ်ည္း အေျဖမွန္လို. မယူဆသင့္ဘူးလို.ေျပာတာပါ။

HIV ပိုးကို electron microscope နဲ.ရွာလို.ေတာ့ ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီနည္းကိုသိပ္မသံုးၾကပါဘူး။ research လုပ္ဖို.အတြက္ေလာက္ပဲ သံုးၾကပါတယ္။ Immunoflorescence နည္းကိုလည္းသံုးျပီး ရွာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းေတြက ဓာတ္ခဲြခန္းေတြ၊ ေဆးရံုေတြမွာ အသံုးမ်ားတဲ့ နည္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ တျခားေသာ နည္းေတြ လည္းွရွိပါေသးတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ တိုက္ဖ်က္ရမယ့္ ေရာဂါေတြမွာ AIDS ကထိပ္ဆံုးက ပါ၀င္ပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာလည္း ပေပ်ာက္ဖို. လိုအပ္ေနတဲ့ ေရာဂါပါ။ AIDS ေရာဂါခံစားေနရတဲ့ လူနာေတြကိုလည္း ခင္မင္ၾကည္ျဖဴစြာ ဆက္ဆံသင့္ပါတယ္။ ဒါဟာလည္း အေရးၾကီးပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ျပီဆိုတာနဲ. စိတ္ဓာတ္မက်ေအာင္ ထိန္းထားႏိုင္ဖို.လည္းလိုပါတယ္။ ေရာဂါကူးစက္ခံရျပီး ဘယ္ေလာက္ ၾကာၾကာ အသက္ဆက္ရွင္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာ ကိုယ့္ရဲ.စိတ္ဓာတ္ ၾကံ.ခိုင္မႈ ေပၚမွာလည္း မူတည္ပါတယ္။

အမွာစကား
နိဂံုးအေနနဲ.ေျပာရရင္ HIV ပိုးဟာ အားလံုးသိတဲ့အတိုင္း ေၾကာက္စရာ အရမ္းေကာင္းပါတယ္။ ေသတာေတာင္ အေသလွလွမဟုတ္ဘဲ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ေသရမွာ။ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသဖို. ေဆးလည္း အခု အခ်ိန္အထိ မရွိေသးပါဘူး။ ကိုယ့္ကို ကိုယ္ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို. အျမဲ မယံုၾကည္ ထားပါနဲ.။ အခန္.မသင့္ရင္ ကိုယ္ေတာင္ မသိလိုက္ပဲ ကူးသြားႏိုင္လို.ပါ။ ဒါေၾကာင့္ သတိထား ေနထိုင္ဆင္ျခင္ ၾကဖို.လိုအပ္ပါတယ္…

ဒီအပတ္ေတာ့ ဒီေလာက္နဲ.ေက်နပ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို.ထင္ပါတယ္။ ေနာက္အပတ္ေတြမွာေတာ့ အပတ္စဥ္ မွန္မွန္ ေရးေတာ့မွာျဖစ္လို. ေစာင့္ေမွ်ာ္ ဖတ္ရႈ ေပးၾကပါခင္ဗ်ာ။